Diabełek pyłowy tańcował wśród ciężarówek na Mazowszu. Skąd się bierze to zjawisko? [WIDEO]

Nigdy nie wiadomo, kiedy pogoda nas zaskoczy. Zwykle dzieje się to w najmniej oczekiwanym momencie. Tak właśnie stało się na jednym z radomskich parkingów, gdzie pojawiła się trąba pyłowa, czyli fenomen nazywany potocznie diabełkiem pyłowym.

Żywioł przewędrował przez szutrową nawierzchnię parkingu i rozpadł się w momencie, gdy uderzył w samochód osobowy. Stało się tak dlatego, że wir stracił paliwo, a więc duży pionowy gradient termiczny.

Diabełek pyłowy (ang. dust devil), #Radom 11.05.2022r.
📽️Jarek Kruk#dustdevil #Diabełekpyłowy #Wirpyłowy #SkywarnPoland pic.twitter.com/Jx7vPxQyBq

— Skywarn Poland - Polscy Łowcy Burz (@SkywarnPoland) May 12, 2022

Jak powstaje trąba pyłowa?

Trąba pyłowa nie ma nic wspólnego z trąbą powietrzną (tornadem) poza tym, że jest do niej podobna. Powstaje w pogodny dzień, gdy następuje miejscowa, silna konwekcja. Ciepłe powietrze z ogrzanego promieniami słonecznymi gruntu błyskawicznie unosi się, trafiając na chłodniejsze masy powyżej. Dochodzi wówczas do zawirowania.

Wir staje się widoczny, gdy zaczyna unosić pył i kurz, zwłaszcza z pól uprawnych, nieużytków i ścieżek gruntowych. Tworzy się wówczas słup wirujący przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, który potrafi osiągać szerokość nawet kilku metrów.

Choć zjawisko przypomina trąbę powietrzną (tornado), to jednak nie ma z nią nic wspólnego, ponieważ do powstania nie potrzebuje superkomórki burzowej, ani też związanego z nią mezocyklonu, który jest charakterystyczny dla tornada.

Jednak pomimo groźnego wyglądu, trąby pyłowe są dużo słabsze od tornad. Trwają krótko, najwyżej kilka minut, i pokonują niewielkie odległości, najczęściej kilkanaście lub kilkadziesiąt metrów. Rzadko kiedy prędkość wiatru w nich przekracza 100 km/h.

Mimo iż lej jest najczęściej zbyt słaby, aby nas porwać, to jednak może nas porządnie potarmosić, piasek może dostać się nam do oczu i ust, możemy też zostać zranieni ostrym przedmiotem, który trąba uniesie w powietrze.

Bywa jednak, że pozostawia po sobie niezłą demolkę. Diabełki porywały dmuchane zamki z dziećmi, przewracały namioty czy uniemożliwiały rozgrywki sportowe. Potrafiły uszkodzić pracujące maszyny rolnicze, mogą też stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia osób pracujących w polu.

Sezon na diabełki rozpoczęty

Trąby pyłowe pojawiają się w Polsce bardzo często, głównie wiosną i latem. Fachowo zjawisko to nazywa się trąbą pyłową lub wirem pyłowym, jednak potocznie zwie się też diabłem pyłowym lub tańczącym diabłem, a ze względu na porę swojego występowania, a więc godziny południowe, także południcą.

Staropolskie źródła podają, że gdy dawniej trąba szalała po polach, mówiło się, że diabeł kitą zamiata. Wir roznosi snopki siana, czym wprawia rolników w złość. Nikt z ich powodu jeszcze nie zginął, ale byli ranni.

Wiry pyłowe pojawiały się na bałtyckich plażach, nad jeziorami, a nawet w centrum Krakowa. Tak było 25 kwietnia 2008 roku, gdy trąba pyłowa pojawiła się na skrzyżowaniu al. Krasińskiego i ul. Kościuszki. Lej zaczął zasysać piasek na torowisku tramwajowym i unosić go do góry. Zniknął dopiero, kiedy wjechał w niego tramwaj.

Gdy widzimy trąbę pyłową, lepiej się do niej nie zbliżać, ponieważ wiatr może nas unieść, zdarzały się też przypadki uszkodzenia lub utraty wzroku z powodu unoszącego się z dużą prędkością piasku, pyłu czy kamieni.

Trąba pyłowa ma też swoje odpowiedniki w zależności od miejsca i materii, którą unosi. W górach można spotkać trąby śnieżne, a podczas gigantycznych pożarów pojawiają się trąby ogniowe.

Źródło: TwojaPogoda.pl / Twitter.