Kleszcze, których tym sezonie jest nadzwyczaj dużo, najwięcej od lat, skutecznie odwodzą wielu Polaków od spacerów po lesie. Te pajęczaki coraz częściej atakują nas również w miejskich parkach i na polanach, gdzie wabią je psy.
Świadczy o tym statystyka osób zgłaszających się do lekarzy z podejrzeniem boreliozy. Tak dużo zachorowań o tej porze roku nie było od dawna. W ubiegłym roku na tę niebezpieczną chorobę zapadło co najmniej 20 tysięcy osób. W tym roku może być znacznie więcej.
Tablica ostrzegająca w lesie przed kleszczami. Fot. TwojaPogoda.plUgryzienie kleszcza, jak wynika z badań nawet co trzeciego, może się skończyć dwiema groźnymi chorobami. Na szczęście na pierwszą z nich zaszczepić można się już od dawna. To kleszczowe zapalenie mózgu, na które umiera średnio 1 osoba na każde 50 zarażonych.
Dotychczas szczepionki nie było na drugą chorobę, czyli boreliozę. To się jednak wkrótce zmieni, ponieważ francuska firma farmaceutyczna ogłosiła pozytywne wyniki trzeciej fazy badania pierwszej szczepionki z udziałem ludzi.
Skuteczność szczepionki wynosi od 82 do 96 procent. Co więcej, nie ma też żadnych poważnych skutków ubocznych. Kolejnym etapem będzie przetestowanie szczepionki na dzieciach i większej liczbie osób dorosłych, a także ustalenie, czy konieczne okażą się zastrzyki przypominające dla zapewnienia długotrwałej odporności na boreliozę.
Szczepionka będzie chronić przed 98 procentami wszystkich zarażonych kleszczy, najpopularniejszych gatunków występujących na północnej półkuli, w tym w Polsce. Jeśli dalsze testy też wypadną pomyślnie, to szczepionka będzie dostępna powszechnie najpóźniej od 2025 roku.
Zanim to jednak nastąpi warto już teraz zaszczepić się przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, aby zminimalizować ryzyko przynajmniej jednej z chorób.
Jak rozpoznać boreliozę?
Wywołują ją krętki przenoszone przez kleszcze. Choroba charakteryzuje się zajęciem skóry, stawów, układu nerwowego i serca. Krętki mnożą się w jelicie cienkim kleszcza, przenikają do krwi, a następnie do gruczołów ślinowych.
Człowiek ulega zakażeniu podczas pokłucia przez kleszcza, ale także przez wtarcie znajdującego się na skórze kału kleszcza w zranione miejsce lub przez rozgniecenie kleszcza i wtarcie jego treści w zranioną skórę. Do zakażenia dochodzi w ciągu 36-48 godzin.
Obraz kliniczny boreliozy jest bardzo zróżnicowany. Jest uzależniony od okresu choroby i zajęcia poszczególnych układów. Najczęściej choroba ma przebieg fazowy, wielonarządowy, zmiany dotyczą głównie skóry, systemu nerwowego, serca, narządu wzroku, a czasem innych narządów.
Rumień w miejscu ugryzienia kleszcza. Fot. Wikipedia.W pierwszym okresie choroby u 20-30 procent zakażonych osób pojawia się rumień wędrujący, w środku którego widać przejaśnienie. Rumień ma kolor czerwony lub niebieskoczerwony, jest ocieplony, ale niebolesny.
Rumień wędrujący u chorych nieleczonych może zaniknąć w ciągu 3-4 tygodni, u osób leczonych zanika w ciągu kilku dni, pozostawiając czasem przebarwienie lub odbarwienie skóry. Zmianom skórnym czasem towarzyszą objawy grypopodobne takie jak: gorączka lub stany podgorączkowe, uczucie rozbicia, zmęczenie, bóle głowy, mięśni, stawów i powiększone węzły chłonne.
Porównanie kolejnych faz rozwojowych kleszcza. Fot. California Department of Public Health.W drugim stadium choroby objawy pojawiają się po kilku tygodniach, najczęściej przed upływem 3 miesięcy. Przeważnie dotyczą one skóry, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego oraz układu krążenia. Drugi okres choroby charakteryzuje się wystąpieniem stanów zapalnych stawów, zapaleniem mięśnia sercowego oraz wczesnej neuroboreliozy.
Na skórze pojawia się wtórny mnogi rumień wędrujący, występujący niezależnie od miejsca ukłucia przez kleszcza. Obserwuje się również zmianę w postaci ziarniniaka chłonnego (chłoniak rzekomy) - jest to niebolesny, niebiesko-czerwony guzek lub blaszka, któremu towarzyszą złe samopoczucie, stany podgorączkowe, bóle kostno-stawowe, objawy neurologiczne.
Specjalna kleszczołapka do nabycia w aptece. Fot. 2.bp.blogspot.comMiejscem jego występowania jest płatek ucha, małżowina uszna, brodawka sutkowa, moszna. Do późnych objawów boreliozy zaliczamy: zanikowe zapalenie skóry kończyn, występujące tylko u osób dorosłych. Charakteryzuje się ono czerwonymi lub niebiesko-czerwonymi zmianami na zewnętrznych powierzchniach kończyn. Zmianom towarzyszy ciastowaty obrzęk, z postępującym zanikiem skóry, zapalenie stawów i zmiany neurologiczne utrzymujące się ponad 12 miesięcy.
Źródło: TwojaPogoda.pl / New Scientist.