Promienie zmierzchowe wczoraj nad Słupskiem w woj. pomorskim. Fot. Andrzej Sadowski.
Meteorologia to nie tylko prognozowanie, kiedy spadnie deszcz. Stanowi to zaledwie niewielki procent codziennej pracy naukowców zajmujących się tą dziedziną nauki. Meteorolodzy przede wszystkim badają naturę zjawisk zachodzących w atmosferze, czasem niezwykle ciekawych.
O jednym z nich poinformowali nas czytelnicy. Wczoraj (11.06) wieczorem nad zachodnią i północną Polską, a zwłaszcza nad Pomorzem i Kujawami, widoczne były na niebie tuż przed zmrokiem zagadkowe cienie lub smugi, które wydawały się wychodzić spod horyzontu i niczym lasery rozprzestrzeniać się we wszystkich kierunkach po niebie.
Powyższe zdjęcie wykonane zostało w Słupsku na Pomorzu przez naszego czytelnika @Andrzeja. Nie mogły być to smugi lotnicze, ponieważ były zbyt ciemne w stosunku do niewielkich jasnych obłoczków płynących wówczas po niebie.
Animacja zdjęć satelitarnych, na których widoczne jest zjawisko. Fot. EUMETSAT / Sat24.com
Czym więc były? Aby rozwiązać zagadkę tego fenomenu atmosferycznego wystarczył rzut oka na powyższą animację zdjęć satelitarnych, aby stało się jasne, że to zwykłe cienie, które powstały na skutek odbijania się promieni słonecznych od kropel wody zawartych w chmurach.
Ze względu na to, że Słońce znajdowało się wówczas bardzo nisko nad horyzontem, kąt padania promieni był bardzo duży. To sprawiło, że zwarta strefa chmur napływająca nad zachodnią Polskę znad Niemiec rzucała bardzo długie cienie, nawet o długości kilkuset kilometrów.
Tak powstają promienie zmierzchowe. Dane: NASA.
Zjawisko to nazywa się "promieniami zmierzchowymi" i jest widoczne w pobliżu wschodu lub zachodu Słońca. Ma wiele różnych postaci. Czasem zdarza się, że promienie powstają po tej samej stronie nieba, co Słońce, a czasem po przeciwnej. Najczęściej pojawiają się, gdy Słońce znajduje się nisko nad horyzontem, wówczas promienie padają na ziemię.
Gdy jednak Słońce jest pod horyzontem, wówczas promienie zmierzchowe padają w atmosferę, odbijają się od wierzchołków chmur, np. burzowych, które sięgają nawet wysokości kilkunastu kilometrów, jak i przedzierają się przez niewielkie szczeliny w chmurach. Zawsze są urokliwe.
Tak promienie zmierzchowe są widoczne na wieczornym niebie. Dane: NASA.
Badania poczynione przez meteorologów wykazały, że zjawisko to może być widoczne nawet z odległości tysiąca kilometrów. Udało się sfotografować promienie zmierzchowe z obszaru Holandii, podczas gdy wywołujące je rozbudowane chmury burzowe znajdowały się nad południową Irlandią. To dowód na to, jak długodystansowe mogą być zjawiska optyczne.
